هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence (AI)، شبیه‌سازی قدرت پردازش هوش انسان توسط ماشین، به خصوص در سیستم‌های کامپیوتری است. کارایی‌های این تکنولوژی شامل سیستم خبره (expert systems)، پردازش زبان طبیعی (natural language processing (NLP))، تشخیص گفتار (speech recognition) و دید ماشینی (machine vision) می‌شود.

برنامه‌نویسی هوش مصنوعی بر سه مهارت شناختی تمرکز دارد: یادگیری، استدلال و خود نظارتی

فرآیند یادگیری: این جنبه از برنامه نویسی بر دستیابی به داده و ایجاد قوانین برای چگونگی تغییر این داده‌ها به اطلاعات کاربردی و عملیاتی متمرکز است.
این قوانین که به آن‌ها الگوریتم می‌گویند، دستگاه‌های رایانشی را با دستورالعمل‌های گام به گام تجهیز می‌کند که به آن‌ها می‌گوید یک عملیات را چگونه به پایان برسانند یا وظایفان را چطور انجام دهند.

فرآیند استدلال: استدلال در AI به معنی انتخاب الگوریتم درست برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب است.

فرآیند خود نظارتی: این جنبه از برنامه نویسی AI برای بهبود منظم الگوریتم‌ها طراحی می‌شود و از ارائه درست‌ترین نتایج ممکن توسط الگوریتم‌ها، اطمینان کسب می‌کند.

نوع ضعیف و قوی

هوش مصنوعی را می‌توان به دو دسته ضعیف و قوی تقسیم کرد. نوع ضعیف یا باریک، سیستمی است که برای انجام یک وظیفه مشخص طراحی شده است. ربات‌ها و ماشین‌آلات صنعتی و یا دستیارهای مجازی مثل Siri از شرکت اپل از این نوع ضعیف استفاده می‌کنند.
هوش مصنوعی قوی، که با عنوان هوش کلی مصنوعی (AGI) هم شناخته می‌شود، به برنامه‌ای اطلاق می‌شود که می‌تواند قابلیت‌های شناختی مغز انسان را تکرار کند. نوع قوی در هنگام مواجهه با یک وظیفه ناشناخته از منطق فازی (fuzzy logic) استفاده می‌کند تا دانش یک دامنه را برای دیگری به کار گیرد و به طور مستقل راه‌حلی بیابد. در تئوری، یک برنامه هوش مصنوعی قوی باید قابلیت پشت سر گذاشتن دو تست Turing test و Chinese room test را داشته باشد.

انواع هوش مصنوعی

Arend Hintze، یکی از اساتید زیست شناسی و علوم کامپیوتر در دانشگاه میشیگان، در سال 2016 در مقاله‌ای عنوان کرد که هوش مصنوعی را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد. این دسته‌بندی‌ در ادامه آمده است:

ماشین‌های واکنش‌گر: این سیستم‌ها حافظه ندارند و تک وظیفه‌ای هستند. یکی از مثال‌های آن Deep Blue است. Deep Blue نام یک برنامه شطرنج شرکت IBM بود که در 1990 شطرنج‌باز معروف، Garry Kasparov را شکست داد. Deep Blue می‌توانست مهره‌های روی صفحه را شناسایی و حرکات را پیش‌بینی کند. این برنامه حافظه نداشت. بنابراین نمی‌توانست از تجربه استفاده کند و از حرکات بعدی آگاهی کسب کند.

حافظه محدود: این سیستم AI حافظه دارد و با استفاده از تجربیات گذشته می‌تواند تصمیمات آینده را پیش‌بینی کند. برخی از کارایی این سیستم تصمیم‌گیری در اتومبیل‌های خودران به کار گرفته می‌شود.

نظریه ذهن: نظریه ذهن یک عبارت روانشناسی است. استفاده از آن در این تکنولوژی به معنی آن است که سیستم هوش اجتماعی لازم برای درک احساس را دارد. این نوع هوش مصنوعی توان پی بردن به مقاصد انسانی و پیش‌بینی رفتار آن را دارد. این توانایی برای سیستمی با هوش مصنوعی یک ویژگی مهم برای پیوستن به تیم‌های انسانی به عنوان یک عضو است.

خود آگاهی: در این دسته‌بندی سیستم‌های AI نوعی درک از خود دارند که به آن‌ها هوشیاری می‌دهد. ماشین‌هایی با خودآگاهی حالت کنونی خود را می‌فهمند. این نوع هوش مصنوعی هنوز ساخته نشده است.